“I am very proud that 50 years ago
I was among those who graduated this university which was called higher technical education institution
and got a referral to industry.”



N.A. Nazarbayev

Rector's blog

For the period of 50 years Karaganda State Industrial University, founded in 1963, has become one of the leading hig...

More »

News

Archive

Conferences

Archive

Силлабус дінтану

1 Оқытушы туралы мағлумат және ақпарат байланысы

 

Байғабатов Төкен Смақұлы т.ғ.к.

Байланыс телефоны: 90-79-04.

Дінтану.Сабақ кесте бойынша жүргізіледі.

Сабақ Қарағанды Мемлекеттік Индустриялық Университетінің оқу ғимаратында өткізіледі.

 

  • Пререквизиттер

 

«Дінтану» пәнін оқыт игеру үшін тарих, қоғамтану, адам және қоғам деген пәндерден орта мектепке алған білімдер қажет.

 

3 Постреквизиттер

 

Дін – қоғамдық құбылыстардың ішіндегі ең күрделісі және әлемді танудың ерекше формасы. Бұл пәнді игерудің нәтижесінде студенттер қоғам мен жеке адамның өміріндегі діннің орны мен рөлімен танысады.

 

  • Курстың қысқаша мазмұны

 

Қазіргі заманда дін және оның басты түрлерімен танысу, білу рухани салада аса өзекті және қажетті мәселелердің бірі болып тұр. Кеңес Одағы кезінде дін қудаланған болса, бүгінгі күнде Егеменді  елімізде өз дінімізді жаңғыртып,  мәдениеттің басты элементтерінің бірі ретінде қарастыуымыз керек. Осы себептерге байланысты дінтану аса маңызды, қажетті оқу пәні ретінде жоғарғы оқу орындарының бағдарламасына енгізілген.

Пәннің құрылымы екі бөлімнен, 15 сағат дәрісбаян және 15 сағат студенттердің өздігінен істейтін жұмыстармен шектелген.

Бұл құрылым пәнді бұрын оқымаған студенттерге діннің мәні мен мағынасын, оның тарихы және ұлттық түрлерімен және әлемдік діндермен танысуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар курста ислам дініне ерекше назар аударылып оған 30 сағаттың 12 сағаты бөлінген.

Курстың мақсаты:

Дінтану пәнінің мақсаты діннің әлеуметтік институт ретінде қалыптасуын және оның қоғамда атқаратын орны мен ролі туралы мәлімет берілу. Сонымен қатар бұл құбылыстың тәрбиелік саладағы функциясымен /қызметімен/ таныстыру.

Екіншіден қазіргі кезде кейбір жеке мемлекеттерде, әлемдік деңгейде дәстүрлі діңге жатпайтын көптеген ағымдар пайда болды. Олардың ілімдері қоғамда арандатушылық іс-әрекетті насихаттап халықтың, әсіресе  жастардың сана-сезімін уландырып жатыр. Олай болса жоғарғы оқу орындарында осы пән арқылы олардың идеологисын әшкерелеп тойтарыс беру бұл курстың мақсаты болып табылады.

Курстың міндеті:

Студент қауымына Қазақстандағы және әлемдегі жүріп жатқан діни  процесстерді ұғынуға, еркін бағдарлай алу ептілігіне тәрбиелеу.

Студент білуге тиіс:

  • Дінтану пәнінің айналысатын заты мен объектісін;
  • Ұлттық және әлемдік діндердің мәні мен мағынасын;
  • Қазіргі замандағы әлемдегі және жеке мемлекеттердегі дәстүрлі діндерге жатпайтын діни ағымдардың пайда болуын және олардың іс-әрекеттерінің мағынасын.

Студент істей алуы тиіс:

  • Ғылыми журналдарда, бұқаралық ақпарат құралдарында дін проблемаларына /мәселелеріне/ арналған мәліметтерді, мақалаларды талдай білу;
  • Діни терминдердің мәнін, мағынасын, мазмұнын  игеру және түсіндіре білу:
  • Дін институтының қоғамдық пікірге жеке адамның ой-санасына тигізетін ықпалын түсіну, түсіндіре білу.

 

Оқу жоспарының  көшірмесі:

 

Пәннің атауы Кредит саны Сағаттардың сабақ түрлері бойынша таратылуы
Дәрістер Тәжіри­белік Зертха­налық СОӨЖ СӨЖ
Дінтану   15 15

 

5 Дәрістердің тақырыптық жоспары

 

Тақырып атауы Дәрістік сабақта қарастырылатын сұрақтар тізімі Сағат саны Әдебиет

 

1

I тарау Дінтану пәні және бастаулары

 

Дінтану пәні: объектісі, заты

Дінтану пәні: объектісі, заты. Дін туралы түсінік. Дін адамзаттың рухани мәдениетінің негізгі формасы.  Дінтану пәнінің басты мақсаты. Дінтану пәнінің мәдени және тәрбиелік маңызы. Политеизм мен монотелизм. 1

1.8-12б.

4.6-9б.

2 Дін бастаулары Алғашқы қауымдық сенімдердің формалары /фетимизм, тотелизм, анимизм, магиия, шамандық/. Мифтік сананың ерекшеліктері. Діннің функциялары:  тұлғаға байланысты, рухани функциясы /мәдениеті/, татулық, береке-бірлік функциясы /қоғамға/. 1

1.23-36

4.9-14

3 Көне заманның діни жүйелері Көне Египет /Мысыр/ діні. Көне Египеттегі құдайға құлшылық рәсімдері. Ежелгі Месопотамияда /казіргі Ирак/ діни түсінік. Заратуштра діні. Авеста. Көне Грекия және Көне Рим діні. 1

1.36-60

4.58-79

4 Шығыс өркениетінднегі ұлтық тарихи діндер Үнді діні /ведалар брахманизм/. Джайнизм, индуизм, виниуизм, сикхизм. Қытай діні. Даоизм. Конфуций ілімдері. Жапон діні Синтоизм.  Еврей діні Инуизм. 1

1.60-92

4.80-100

  II тарау. Әлемдік діндер      
5 Христиан діні және оның таралуы Ерте замандағы христиандық. Хрестиандардың басты идеялары. Хрестиан діндерінің пайда болуы. Иисус және оны насихаттау. Христиан дінінің таралуы. Христиан дінін Рим империясының ресми діні ретінде қабылдау.  Христиан шіркеулерін бөлу. 1

1.105-119

4.116-140

6 Православие Христиан дінін Киев Русімен қабылдау. Дін және табыну /культ/. Православие шіркеулері Мәскеу мемлекетіндегі православие шіркеуі. Шіркеулік бөліну. Ресей жеріндегі шіркеу реформалары. Ресейдегі православие шіркеулерінің казіргі кездегі жағдайы. 1

1.112-116

4.128-131

7 Католицизм Католицизм дінінің анықтамасы, мәні мен мағынасы. Католицизм шіркеуін ұйымдастырудың дін ілімдерінің және табынудың айырмашылықтары. Орта ғасырдағы католицизм. Реформация және контрреформация /контр-қарсы/. Католик шіркеуінің әлеуметтік доктринасы. Католик дінінің таралуы. Қазіргі замандағы католицизм. 1

1.117-119

4.140-145

8 Протестантизм Протестантизм анықтамасы мәні, мағынасы. Протестантизмнің пайда болуы. Кальвинизм немесе реформаторлық. Протестантизмдегі ағымдар. Баптизм, Адвентизм, Елуіншілер, Иегова куәгерлері. 1

1.119-128

4.147-162

9 Будизм Буддизм анықтамасы, мәні мен мағынасы. Буддизмнің пайда болуы. Буддизмнің басты бағыттары /хинояна, махаяна/. Чан ментебі  /дзэн-буддизм/. Ламаизм, Пантризм. Қазақстан жеріндегі буддизм. 1

1.93-95

4.105-108

10 Ислам дінінің тарихы және қалыптасуы Ислам ұғымының мәні мен мағынасы. Ислам дінінің қалыптасуы. Ислам дінінің ерекшелігі. Ислам дінінің функциялары. Қазақ жеріндегі ислам және оның орнығуының тарихыедағы әр-түрлі көзқарастар. Егеменді Қазақстан Республикасындағы исламның жағдайы. 1

1.129-147

4.164-165

11 Мухаммед пайғамбар-ислам дінінің негізін қалаушы Мұхамед пайғамбардың қысқаша өмірбаяны. Мұхамедттің дін жолына түсуі. Өмір және пайғамбарлық. Мұхамед пайғамбар туралы қасиеті жазбалар. Мұхамедтің пайғамбарлық қасиеті. Мұхамед пайғамбардан кейінгі ислам әлемі. 1

1.147-152

4.165-167

12 Мұсылман /ислам/ дінінің бастаулары мен парыздары Құран мен Сунна исламның бастаулары. Құранның құрылымы. Құран мен Суннаның мәні мен мағынасы. Суннаның құрылымы. Ислам дін, иман ұғымдары және олардың анықтамасы. Мұсылман дінінің парыздары /тавхид/, намаз /салят/, зекет /қайыр/, ораза /ас-саум/, қажылық /хаджж/. Әдет-ғұрыптар мен салттар. 1

1.153-159

4.168-172

13 Мұсылман дінінің ағымдары. Қазіргі замандағы Ислам. Хаджизм, Шиизм, сунизм және олардың сипаттамасы. Шиитердің секталары. Суфизм: мәні мен мағынгасы.  Друздер және олардың дінге деген көзқарастарының айырмашылығы Ваххабизм. Ваххабизм ілімінің мәні мен мағынасы. Қазіргі замандағы дәстүрлі исламға жатпайтын діни ағымдар және олардың қысқаша сипаттамасы. 1

1.160-162

4.174-181

14 Мұсылман құқығы. Шариғат. Шариғат мұсылман халықтарының басты құқығы Фикх /арабша/ дұрыс жол. Тасавуф ұғымдары және олардың мағынасы. Шариғаттың мәні мен табиғаты. Шариғат құқығы мен міндеті. Құдайдың құқығы, барлық жаратқандардың құқығы. 1

2.101-123

4.181-182

15 Қазіргі замандағы дәстүрлі дінге жатпайтын діни ағымдар Жаңа діни ұйымдардың қалыптасу тарихы, олардың ерекшеліктері.  Жаңа христиандық және исламдық бағыттар; олардың жалпы сипаттамасы.  Саентологиялық және сатаналық ұйымдар. 1

5.62-166

1.76-241

  Барлығы   15  

7.Өткен материалдарды меңгерудегі бақылау

 

Аралық бақылаудың нөмірі Аралық бақылауға шығарылатын тақырыптар Аралық бақылаудың формасы Ең жоғарғы балдың саны
Бірінші аралық бақылау Дін мәдениетінің рухани формасы. Дінтану пәні. Ертедегі қауымның сенімдерінің формасы. Көне замандағы және ұлттық діндер және олардың сипаттамасы. Бақылау жұмысы, коллоквиум,  ауызша сұрастыру, тестілеу, реферат дайындау және аралас түрлері. 50
Екінші аралық бақылау Әлемдік діндер. Христиан, будда, ислам діндері. Христиан дінінің басты бағыттары. Будда діні. Ислам бастаулары және парыздары. Мухаммед-пайғамбар. Ислам дінінің ағымдары. Қазақстан жерінде  исламның таралуы.ҚР-дағы діни жағдай. Бақылау жұмысы, баяндама жасау, ауызша сұрастыру тест дайындау және жұмыстың аралас түрлері. 50
Барлығы 100

 

Студенттардың білімін тексеру үшін университетте 8, 15 апталарда аралық бақылау жүргілізеді.

Курстың бағдарламасында қарастырылған жұмыстың әр түрі 100 балмен бағаланады. Рейтингтің бағаны мына қосындылардан тұрады:

  • Студенттардың өз бетінше жұмысы (СӨЖ);
  • Өткен материалдар бойынша тестілеу (аралық бақылау).

Студенттардың семестр бойындағы жұмысының нәтижесі семестрдің соңғы аптасында анықталады. Жалпы рейтинг бағасы былай жасалады:

 

Бірінші рейтингтің бағасы: R1=1/2 (Д+Т)

Екінші рейтингтің бағасы:  R2=1/2 (Д+Т)

Ұлықсат рейтингтің бағасы: RБ=(R1+R2)

Рейтинг балы: RБ=RБ∙0,6

 

мұнда Д – рейтинг балы СӨЖ

Т – өткен материал бойынша тестілеудің балы.

Қорытынды бақылауға (емтиханға) өз бетімен жасайтын жұмыстарды мезгілінде тапсырған және екі аралық бақылаудан өткен студенттар жіберіледі. Олардың рұқсат рейтингісі 30 балдан кем болмауы тиіс.

Студенттардың емтиханда алатын ең жоғарғы балы 100×0,4=40, ең төменгі балы 50×0,4=20.

Емтиханда емтихан алушы студенттарға өткен сабақтар бойынша теориялық сұрақтар қоюға, курстың бағдарламасы тұрғысынан қосымша тапсырмалар беруіне құқығы бар.

Қорытынды  баға рұқсат рейтингінің балы мен емтиханда алынған қосындылардан тұрады:

ҚБ=RБ+ЕБ.

 

Қорытынды баға емтихан тапсырылғаннан кейін қойылады. Бұл бағада аралық бақылаудың бағасы мен емтиханда алынған баға ескерілуі қажет.

 

Кесте 1. Білімді бағалау жүйесі

 

Әріптер жүйесімен бағалау Балдың сан эквиваленті Пайыздық мазмұны Дәстүрлі жүйемен бағалау
А 4,0 95-100 Өте жақсы
А- 3,67 90-94 Өте жақсы
В+ 3,33 85-89 Жақсы
В 3,0 80-84 Жақсы
В- 2,67 75-79 Жақсы
С+ 2,33 70-74 Қанағат.
С 2,0 65-69 Қанағат.
С- 1,67 60-64 Қанағат.
Д 1,33 55-59 Қанағат.
Д- 1,0 50-54 Қанағат.
F 0 49 Қанағатсыз.

 

8 Курстың саясаты

 

  1. Оқу процесінде ережелер мен тәртіпті сақтау, бөтен жұмыстармен айналыспау.
  2. Сабақ кезінде ұялы телефондар өшірілуі тиіс.
  3. Жеке жұмыстарды мерзімінде орындау.
  4. Ұжымда әдептілікті сақтап, мұғалімдермен, курстас жолдастармен адамгершілікке сүйенген ара-қатынастарды сақтау.

 

9.Сынаққа емтиханға дінтану пәніне берілетін сұрақтар

 

  1. Дін –рухани саланың . Дінтану пәні: объектісі мен заты.
  2. Дінніңқұрылымы мен фукнкциясы.
  3. Дін мен мәдениеттің бірлігі мен ерекшелігі
  4. Полетеизм мен минотеизм. Мәні мен мағынасы.
  5. Діннің пайда болуына дейінгі қауымдық сенімдер (тотелизм, фетишизм, магия, шамандық, миф, қиялдар т.б.) және олардың қысқаша сипаттамасы.
  6. Көне замандағы діндер жүйесі (Мысыр, Местопатия), Иран (Парсы), Грекия және Рим елдеріндегі діни ілімдер.
  7. Шығыс өрениетінің тарихи діндері және олардың қысқаша сипаттамасы. Үндістандағы діндер (Индуизм, брахманизм, джайнизм, кришнаизм т.б.), Қытайдағы діндер (конфуций діні, даосизм), жатан діні (синитоизм).
  8. Түрік тілдес халықтардың діні Иудейлік дін.
  9. Әлемдік діндер Будда діні және оның пайда болуы.
  10. Будда дінінің таралуы.
  11. Будда дінінің негізгі бағыттары (ханаяна, михаяна) және олардың сипаттамасы.
  12. Қазақстандағы будда діні.
  13. Христиандық, Христиандықтың пайда болуы, негізгі ілімдер.
  14. Христиандықтың басты бағыттары және олардың қысқаша сипаттамасы.
  15. Православие және оның таралуы.
  16. Қасақстандағы христиан діні.
  17. Орыс православие шіркеуі. Тәуелсіз Қазақстандағы православие шіркеуі.
  18. Католиктік. Католик дінінің таралуы.
  19. Протестантық: пайда болуы, таралуы.
  20. Англикан шіркеуі.
  21. Кальвинизм және лютерандық.
  22. Протестандық шіркеудің ағымдары: Баптизм, адвентизм, елуіншілер, иегова куәгерлері т.б.
  23. Ислам дінінің пайда болуы және таралуы.
  24. Ислам әлемінің қалыптасуы.
  25. Құран мен сунна исламның негізгі бастаулары.
  26. Құран және ғылым.
  27. Ислам дінінің парыздары.
  28. Ислам дініндегі сенімдер.
  29. Мухаммед-пайғамбар
  30. Исламдағы басты бағыттар
  31. Мұсылман құқығының негізгі мектептері.
  32. Ислам құқығы. Шариғат.
  33. Ислам, ғылым және мәдениет.
  34. Ислам дініндегі салт-дәстүрлер.
  35. Қазақстандағы ислам-мәдениетінің ескерткіштері
  36. Қазақ мемлекеттілігінің қалыптасуындағы Исламның ролі.
  37. XX ғасырдағы Қазақстандағы ислам.
  38. Қазақстан Республикасының дін туралы заңнамасы.
  39. Қазіргі Қазақстандағы конфессиалық жағдай.
  40. Дінаралық диалог.
  41. Жаңа дін қозғалыстарының ерекшеліктері.
  42. Мұмылман құқығының басты м ектептері (мәз һабтар)
  43. Ислам дініндегі жиһад ұғымы.
  44. Ислам дініндегі халықаралық ұйымдар.
  45. Қашғари Иассауидің діни саласындағы ілімдері.

 

  1. Әдебиеттер тізімі

Негізгі оқулықтар

  1. Ғарифолла Есім, профессор, академик, авторлық ұжымның жетекшісі; А.П.Әбуов профессор; К.К.Бегалинова профессор; Е.М.Смағұлов, ф.ғ.к; Қ.Жолдыбайұлы исламтанушы. Дінтану негіздері Алматы «Білім» 2014.
  2. Абуль Аль-Аля Аль Маудуди. Основы ислама /перевод/. Москва ПК «Сантлада» 1993.

 

Қосымша оқулықтар

  1. Феттуллах Гюлен. Пророк Мухаммед венец рода человеческого. Алматы 2010.
  2. В.В.Ильин, А.С.Кармин, Н.В.Носович. Релегиоведение. Москва-Санкт-Петербург-Н.Новгород –Воронеж-Ростов-на-Дону, Екатеринбург-Самара, Новосибирск. Изд-во «Питер» 2008.
  3. Н.Ж.Байтенова, А.Д.Кұрманалиева, С.А.Абжалов, Б.К.Бейсенов, К.М.Барбасова, К.А.Затов, Б.Б.Мейрбаев, Ш.С.Рыспекова. Қазіргі дәстүрден тыс діни ағымдар мен культтер. Оқу құралы. Алматы, Қазақ ұлттық университеті., 2013.
  4. Е.Сыдыков. Шәкәрім Алматы, 2013.
  5. Ә.Табылдиев. ҚазақЭтнопедогикасы. Алматы «Санат» 2001.
  6. Әбсаттар қажы Дербісәлі Ислам және Заман. Алматы;2003.